Nie od dziś wiadomo, że jednym z najlepszych sposobów na ułatwienie sobie życia, jest postawienie na najbardziej niekonwencjonalne i fantazyjne pomysły. To właśnie w przypływie twórczej weny powstał Leniwy Jaś ( po angielsku po prostu: lazy jack). Pod tą dość kąśliwą nazwą kryje się system linek umiejscowionych po obu stronach bomu. Ogólnie rzecz ujmując, lazy jack usprawnia „porządkowanie” żagli przymasztowych (np. bezanżagla, grota tudzież fokżagla na skunerze). W tym artykule postaramy przynajmniej na chwilę pochylić się nad dość barwną historią lazy jacka i przybliżymy przykłady sytuacji, w których zastosowanie zaprezentowanego rozwiązania jest aż nadto widoczne. Czym jest i do czego służy Lazy Jack ?
Lazy jack – podstawowe atrybuty
Jak zasygnalizowaliśmy już na wstępie, lazy jack jest stacjonarnym pokrowcem na grot z kompleksem linek poprowadzonych od masztu do bomu. Nazwa tej alternatywy może być nieco myląca, ponieważ wykreowanie lazy jacka wymaga pewnej dozy uwagi i umiejętności. Od dołu lazy jack umiejscawia się na bomie, natomiast od góry przytwierdza się lazy jacka poprzez fały i rolki do masztu. Opisywane rozwiązanie wcale jednak nie jest prymitywnym wymysłem. Jego złożoność odczuwamy w sytuacji, kiedy grot jest złożony. Wtedy bowiem fały lazy jacka muszą
być ułożone w taki sposób, aby bom zwisał na topenancie. Oczywiście przedstawiony problem wygląda inaczej jeśli postawimy grot. W takim przypadku fały grota muszą być rozluźnione na tyle, aby możliwa była nieskrępowana praca żagla.
Przesłanki, które przemawiają za zastosowaniem lazy jacka
Ostatni akapit doskonale oddaje złożoność tego rozwiązania, które jest w większym stopniu sprytne niż – jak sugerowałyby jego barwna nazwa – leniwe. Spektrum sytuacji, w których prezentowany system linek może nam przyjść z pomocą, jest relatywnie szerokie. Na samym wstępie możemy wymienić, chociażby potrzebę szybkiego zwijania żagli w czasie
niesprzyjających warunków. Wtedy lazy jack może okazać się nieocenioną pomocą zwłaszcza w sytuacji, kiedy ilość członków ekipy nie jest imponująca, bądź reprezentują ją sami początkujący entuzjaści sztuki żeglarskiej. Innym – choć wzbudzającym pewne kontrowersje – zastosowaniem lazy jacka – jest pomoc przy stawianiu grota. Takie rozwiązanie jest na ogół korzystne, jeśli będziemy trwać w wietrze i
wszystkie listwy żaglowe wyprzedzą fały lazy jacka. Niestety to ostatnie ograniczenie sprawia, że lazy jack ma swoich fanatycznych oponentów, którzy uważają, że lazy jack nie jest optymalnym rozwiązaniem w przypadku składania masztu, a jego uciążliwość jest szczególnie
odczuwalna, jeśli przyjdzie nam płynąć trasą, na której znajdują się liczne mosty.
Geneza pojęcia lazy jack
Historia powstania tego terminu również nie jest tak oczywista, jak mogłoby się to na pierwszy rzut oka wydawać. Wbrew anglojęzycznej nazwie pierwotnymi kreatorami lazy jacka byli Chińczycy.
Co ciekawe, polskie tłumaczenie tego terminu również jest trochę niefortunne. W polskich artykułach zaprezentowane rozwiązanie zwykło się określać jako „Leniwy Jaś”. Tymczasem pierwszy człon powszechnie stosowanej anglojęzycznej nazwy „jack” oznacza po prostu
podnośnik, a nie jakiekolwiek męskie imię! Naszym zdaniem refleksje nad powstaniem lazy jacka, nie sposób nie uzupełnić wzmianką o innej
specyfice łodzi krajów orientalnych. Wspomniane jednostki pływające miały w większości przypadków żagle kwadratowe lub prostokątne. Abstrahując od tego, większość łodzi turystycznych krajów Zachodu reprezentuje trójkątne ożaglowanie utrzymane w konwencji
„slup”. Jeśli zestawimy te dwa fakty ze sobą, okaże się, że lazy jack jest nad wyraz inteligentnym rozwiązaniem. Warto jednak mieć jednak na uwadze, że wspomniany patent został wymyślony, aby wyjść naprzeciw potrzebom żeglarzy z innego – dalekowschodniego – kręgu kulturowego. Dowiedzieliśmy się czym jest i do czego służy lazy jack.