Manewrowanie jachtem żaglowym podobne jest co prawda do kierowania samochodem czy innym pojazdem, ale jest bardziej złożone. Jacht żaglowy poddawany jest działaniu wiatru i fali, nie ma hamulców, a i przestrzeń manewrowa w marinie bywa równie ograniczona, jak w piątkowe popołudnie na parkingu centrum handlowego. Dlatego, by manewry na żaglach przeprowadzać sprawnie, bezpiecznie i elegancko potrzebne jest:
- doświadczenie sternika
- zgranie załogi
- zaplanowanie manewru
- odpowiednie przygotowanie
Zanim wypłyniemy
Po wejściu na jacht załoga, a przede wszystkim sternik, powinna zapoznać się z jachtem. Poza rutynową kontrolą stanu ogólnego, wyposażenia i instalacji należy sprawdzić:
- żagle (stawianie, zrzucanie, refowanie)
- położenie i działanie fałów i szotów
- składanie i stawianie masztu
- podnoszenie i opuszczanie miecza i płetwy sterowej
Czas poświęcony w mainie na zapoznanie się z jachtem zwróci się z nawiązką podczas rejsu. Po zaokrętowaniu i przejęciu jachtu najlepiej ustawić go dziobem pod wiatr, a następnie:
- rozwinąć i zwinąć fok kilka razy
- postawić, zrzucić i zarefować grot
- złożyć i postawić maszt
Jeżeli nasza załoga jest liczna, to można podzielić ja na 2-3 osobowe grupy (wachty). Jako zasadę należy przyjąć, że sternik najpierw szczegółowo omawia manewr, a następnie wykonuje go sam lub z pomocą innych osób. Zawsze, zanim przystąpimy do działania, wyjaśniamy załodze, co, dlaczego i w jaki sposób zamierzamy zrobić.
Na otwartej wodzie
Większość polskich marin i portów jest tak zatłoczona, że manewrowanie na żaglach jest niemożliwe, a na dodatek najczęściej zabronione. Dlatego dalsze zapoznawanie się z jachtem powinno odbywać się na otwartej wodzie. Wypływamy więc z portu na silnku, wiosłach lub holu i na otwartej wodzie ćwiczymy manewry.
Jak postawić żagle?
W przeciwieństwie do portu, gdzie jacht trzymany cumami stoi w jednym miejscu, na jeziorze poddawany będzie działaniu wiatru i fali. Wszystkie czynnosci wykonywane na pokladzie będa przez to utrudnione. Jeżeli dysponujemy silnikiem, to obieramy kurs pod wiatr lub ostry bajdewind. Płyniemy na minimalnych obrotach dzięki czemu odczuwalny wiatr pozorny (ale wieje jak najbardziej naprawdę) jest słabszy, a praca kadłuba na fali znacznie spokojniejsza. Jeżeli chcemy postawić tylko genuę, która jest zamocowana na rolerze, to możemy to zrobić w dowolnym kursie względem wiatru.
Ze względu na to, że grot umożliwia utrzymywanie kursu ostro na wiatr, najpierw stawiamy ten żagiel. Zanim to nastąpi, sternik zbiera załogę w kokpicie, omawia manewr i wyznacza stanowiska manewrowe. Jeżeli nie jest to konieczne, nie włącza się w pracę załogi. Steruje jachtem i kontroluje sytuację na pokładzie.
Większość jachtów wyposażona jest w lazy jack. Tak więc przygotowanie grota do postawienia wygląda następująco:
- obrać kurs na wiatr na minimalnej prędkości sterownej
- rozpiąć pokrowiec lazy jacka
- zdjąć kontrafał
- przygotować fał do wybierania
Jedna osoba powinna stać przy maszcie i poprawiać pełzacze, które często się blokują. Poza tym fały są najczęściej sprowadzone do kokpitu, co oznacza, że lina przechodzi przez wiele bloczków. Nieuchronne tarcie utrudnia wybieranie fału. Dlatego załogant przy maszcie może bardzo pomóc przy stawianiu grota ciągnąc przy maszcie fał w dół. W kokpicie fał powinien był owinięty co najmniej dwa razy wokół kabestanu i wybierany ręcznie. Użycie korby (handszpaka) jest o tyle niewskazane, że duże przełożenie kabestanu oznacza bardzo duże napięcie fału, które nie jest wyczuwane przez osobę obsługującą kabestan. Lepiej wybierać fał ręcznie, a dopiero w końcowej fazie, gdyby okazało się to konieczne, użyć koby.
Talia grota podczas stawiania może być wybrana, o ile płyniemy pod wiatr. Trzeba ją wyluzować dopiero w końcowej fazie operacji, czyli podczas “pompowania” fału (nie mylić z “pompowaniem statystyk). Po postawieniu grota sprawdzamy ułożenie żagla przy maszcie. Jeżeli powstają tam poziome zmarszczki, to fał trzeba jeszcze wybrać, a jeżeli pionowe, to poluzować. Zmarszczki są dobre tylko na powierzchni wody. Dobrze o tym wiedzą producenci różnej maści kremów “na zmarszczki”.
Po uporaniu się z grotem czas na genuę/fok. Ten żagiel możemy rozwinąć w dowolnym kursie względem wiatru.
Jak rozwinąć genuę?
Dla wygody żeglarzy na zdecydowanej większości jachtów turystycznych żagle nie sa stawiane na sztagu bezpośrednio za pomocą raks, ale są stawiane na stałe w aluminiowym profilu (rurce) rolera. U dołu rolera założonego wokół sztagu znajduje się bęben z linką operacyjną. Stawianie polega na jednoczesnym:
- wybieraniu zawietrznego szota
- luzowaniu linku operacyjnej rolera
Ważna zasada polega na tym, że w trakcie operacji obydwie liny muszą być napięte. Podczas stawiania (rozwijania) napięcie linki operacyjnej zapobiega samoczynnemu i nie kontrolowanemu rozwinięciu się żagla, co na ogół prowadzi do powstania na lince istnego “węzła gordyjskiego”. Z kolei podczas zrzucania (zwijania) lekkie napięcie szota umożliwia ciasne nawinięcie żagla na rolerze.
Podsumowanie
Warunkiem powodzenia każdego manewru jest:
- zaplanowanie
- przygotowanie (omówienie z załogą, wskazanie stanowisk)
Przed wypłynięciem z portu należy zapoznać się z jachtem, a po wyjściu na otwartą wodę przećwiczyć wszystkie manewry ponownie. Jeżeli rejs nie ma charakteru szkoleniowego, to wygodniej jest dla załogi i sternika obsadzenie stanowisk manewrowych na stałe. Żeglowanie ma być przede wszystkim bezpieczne, dlatego znajomość jachtu, umiejętność manewrowania, sprawdzanie prognoz pogody i ciągła obserwacja akwenu są niezbędnymi cechami każdego dobrego sternika jachtu.
–
Skorzystaj z oferowanego przez nas czarteru jachtów na Mazurach już dziś!