Mila morska jest pojęciem, które już do wieków utożsamiano z morskimi podróżami. Była ona powszechnie używana do opisywana, chociażby takich parametrów jak długość trasy tudzież prędkość jednostki pływającej. Pewną niespodzianką jest fakt, że zastosowanie mili morskiej wykracza poza stricte żeglarską dziedzinę. Prezentowana jednostka miary jest także powszechnie używana w lotnictwie cywilnym, o czym świadczą, chociażby ciekawostki przygotowane przez personel wielu portów lotniczych. Przejdźmy jednak do rzeczy i przyjrzyjmy się genezie, sposobie obliczania oraz prezentacji wyrażonych w milach wartości.
Geneza terminu mila morska
Jak sugeruje nazwa, pojęcie mili pochodzi z Łaciny. Choć we współczesnych czasach niebagatelna rola tego języka ogranicza się przede wszystkim do środowiska akademickiego i religijnego, to za czasów starożytności była ona oficjalnym językiem potężnego Imperium Rzymskiego. Cóż zatem takiego oznaczała rzeczona mila? Wspomniany termin wskazywał na 1000 kroków przebytych przez legionistę. Innymi słowy, było to około 1500 metrów. Z biegiem lat milę zaczęto używać do oznaczenia morskiego dystansu. Milę morską powiązano z 1 minutą kątową szerokości geograficznej. Obecnie, mila morska odnosi się do długości łuku ziemskiego południka, która notabene reprezentuje 1 minutę kątową koła wielkiego. Oczywiście trzeba przy okazji uwzględnić charakterystyczny kształt globu, który sprawia, że w różnych zakątkach kuli ziemskiej wspomniana wartości może być nieco inna. Wspomniana przesłanka powoduje, że mila morska ma wartość uśrednioną.
Mila morska po angielsku
Skróty, które stosuje się do oznaczenia mili morskiej, to odpowiednio INM oraz NM. Pierwszy z nich można rozszyfrować jako International Nautical Mile, czyli Międzynarodowa Mila Morska, natomiast drugi jako Nautical Mile, czyli, innymi słowy, milę nautyczną.
Z kolei anglojęzyczną nazwą 1/10 mili morskiej jest cable.
Sposoby obliczania mili morskiej i innych pokrewnych jednostek miary
Przed chwilą zaprezentowaliśmy ciekawostki na temat pochodzenia pojęcia mila morska. Poniżej ilustrujemy jeden ze sposobów, kory pozwoli nam zrozumieć, skąd wzięła się powszechnie przyjęta długość mili morskiej.
Poniżej nasze wyliczenia opatrzone o odpowiednim komentarzem.
Jak powszechnie wiadomo, średnia długość promienia kuli ziemskiej wynosi 6370 km, natomiast każdy kąt pełny zawiera 360*60 = 21 600 [minut kątowych].
Obwód równika, czyli, innymi słowy, koła wielkiego Ziemi to: 2*π*6370 km = 40 023,89041 km. Wobec tego długość łuku, która odpowiada 1 minucie kątowej, wynosi:40 023 890,41 m/21 600 minut ≃ 1 852 m. Oczywiście z racji nieregularnego kształtu naszej planety, przyjęto przybliżoną wartość mili morskiej. Przedstawioną standaryzowaną długość oficjalnie zatwierdziło Międzynarodowe Biuro Miar i Wag.
Standardowa międzynarodowa legislacja nakazuje także, aby w zapisie mili używać kropki lub przecinka jako separatora dziesiętnego. W celu uzyskania większej czytelności w wielocyfrowych wartościach warto zatem oddzielić 3-cyfrowe grupy spacją: 1 550,45 INM.
Sposoby obliczania skorelowanych z milą morską jednostek miary
Bardzo często możemy natrafić na sytuacje, kiedy zamiast mili będziemy mieć do czynienia z innymi – choć nadal podobnie rozpowszechnionymi w morskiej żegludze jednostkami miary.
Spróbujmy najpierw przeliczyć kilometry na mile. Na samym wstępie przyjmijmy założenie, że 1 metr ≃ 0,00054 mil morskich. Innymi słowy, 1 kilometr odpowiada 0,00054*1000 = 0,54 mili morskiej.
Zatem, aby przeliczyć kilometry na mile morskie, należy użyć formuły: 0,54*liczba kilometrów.
Abstrahując od tego, z mila morską skorelowana jest popularna jednostka prędkości na akwenach wodnych, czyli węzeł. Jeden węzeł odpowiada tempu, w jakim jednostka pływająca przemierza dystans 1 mili morskiej w ciągu 1 godziny.
Poniżej zademonstrowaliśmy stosowne wyliczenia:
1 w = 1852 m/3600 s = 0,514 m/s = 0,5 m/s
Standaryzacja mili morskiej – fenomen ostatnich dekad
Gwoli uzupełnienia warto dodać, że ujednolicenie terminu mili morskiej nie było zawsze oczywiste. Co ciekawe, rozbieżności te dotyczyły przede wszystkim krajów anglosaskich. W USA do 1954 roku posługiwano się milą nautyczną o wartości równej w przybliżeniu 1853,25 m, natomiast na Wyspach Brytyjskich aż do 1970 mila morska odpowiadała liczbie 1853,18 m. Aktualnie wartość Międzynarodowej Mili Morskiej (1852 m) zaakceptowało większość krajów naszego globu.